Zaburzenia wzroku znajdują się na liście najczęściej występujących dolegliwości wyżej niż nowotwory i miażdżyca – są to dane dotyczące grupy ankietowanych mieszkańców USA (1). Jakie czynniki odpowiadają za przemęczenie oczu? Czy krople do oczu łagodzą dolegliwości?

Co wpływa na zmęczenie oczu?

Winowajcą jest postęp cywilizacyjny związany z komputeryzacją i korzystaniem z wizualnych środków komunikacji na skalę masową. Wielogodzinna praca przed ekranem komputera, a także wpatrywanie się w ekran telewizyjny powodują, że wzrok zostaje osłabiony, co wiąże się m.in. z ograniczeniem ostrości widzenia o zmroku (1). Wpatrywanie się w ekran dowolnego urządzenia powoduje, że rzadziej mrugamy. Inne czynniki drażniące spojówki to:

• wielogodzinna praca przy sztucznym oświetleniu,
• regularne czynne i bierne wystawienie na działanie dymu tytoniowego,
• narażenie na działanie substancji chemicznych takich jak formaldehyd i produkty spalania,
• noszenie soczewek kontaktowych,
• częste i długotrwałe przebywanie w pomieszczeniach klimatyzowanych (2).

Jakie są objawy zmęczenia oczu?  

Wymienione czynniki zewnętrzne nie tylko wpływają na przemęczenie wzroku, ale dodatkowo nasilają dolegliwości związane z suchym zapaleniem spojówek i rogówki. Objawy, której najczęściej występują to:

• pieczenie i zaczerwienienie oczu,
• łzawienie,
• okresowe zaburzenia ostrości wzroku,
• światłowstręt,
• dolegliwości bólowe (3).

Według badań dotyczących pracy przed monitorem komputera oprócz ogólnego zmęczenia wzroku pojawiają się inne dolegliwości takie jak zespół suchego oka i wady refrakcji (4).

Jaka dieta przeciwdziała zmęczeniu oczu?

U osób starszych zmęczony wzrok szczególnie szybko przeradza się w wady wzroku, ale może się to wiązać z deficytem substancji odżywczych w organizmie, dlatego ważne jest ich uzupełnianie. Już podczas II wojny światowej zaobserwowano, że piloci RAF-u o zmroku widzą lepiej niż pozostali, a każdy z nich w żywieniowym przydziale otrzymywał dżem z czarnych jagód. W efekcie zrodziło się zainteresowanie aktywnością biologiczną naturalnych substancji znajdujących się w owocach borówki czernicy (1). Dieta sprzyjająca utrzymaniu dobrego wzroku powinna obfitować w zielone warzywa liściaste zawierające luteinę takie jak jarmuż, brokuły, natka pietruszki, szpinak i cukinia. Ważne są także karotenoidy i witaminy kryjące się w marchwi, papryce, dyni i innych warzywach oraz owocach o żółtym lub pomarańczowym zabarwieniu. Należy regularnie spożywać kwasy omega-3 znajdujące się w łososiu, tuńczyku i makreli. Przy zmęczeniu oczu objawy mogą się zmniejszyć, gdy do diety włączymy skorupiaki i wołowinę, które stanowią źródło cynku szczególnie istotnego dla ochrony wzroku przed negatywnym oddziaływaniem czynników zewnętrznych (5).

Jak zminimalizować zmęczenie wzroku?

Częste korzystanie z komputera odgrywa kluczową rolę w zmęczeniu oczu, dlatego ważne jest stosowanie się do kilku zasad. Właściwa odległość między monitorem a oczami to minimum 70 cm. Co 30 minut zaleca się zrobienie przerwy i wykorzystanie jej na patrzenie w dal, ćwiczenia oczu lub nawet spacer. Światło w pomieszczeniu powinno być równomiernie rozproszone. Jednym z podstawowych błędów jest siedzenie przodem do okna. Rekomendowane są krople do zmęczonych oczu, które powodują ich nawilżenie.  Przerwy są zalecane również podczas czytania i nauki. Na komfort widzenia wpływa ponadto zadbanie o poprawę warunków otoczenia, np. obniżenie temperatury i nawilżenie powietrza (3, 5).

Jak działają krople do oczu?

Łzy stanowią naturalną ochronę oczu przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych, ale gdy dochodzi do zmęczenia wzroku potrzebne są tzw. sztuczne łzy, ponieważ film łzowy przestaje spełniać swoje zadanie ze względu na niedobory w składzie ilościowym i jakościowym. Kiedy gałki ocznej nie pokrywa odpowiednia warstwa łzowa, prawidłowe funkcje optyczne oka zostają zaburzone i pojawiają się wymienione wcześniej dolegliwości. Zadaniem sztucznych łez jest uzupełnianie braków w filmie łzowym. Są to środki, które w swoim składzie zawierają hialuronian sodu albo pochodne celulozy i zespoły polimerów. Substancje te sprzyjają komfortowi widzenia, ale w kroplach znajdują się niekiedy środki konserwujące, które zamiast pomagać mogą podrażniać spojówki. Dlatego wskazane jest stosowanie kropli do zmęczonych oczu bez konserwantów (3).

1. Lutomski J. „Klarin” – na lepsze widzenie. Postępy Fitoterapii 2001;2-3:25-27
2. Bogacka E, Groblewska A. Zapalenia spojówek – alergia czy zespół suchego oka? Post Dermatol Alergol 2009;XXVI(5):372-374
3. Mielczarek M. Zespół suchego oka. Medycyna Rodzinna 2005;2:51-56
4. Kowalska M, Bugajska J. Problemy zdrowotne osób pracujących z komputerem. Medycyna Pracy 2009;60(4):321–325
5. Krawczyk K. Jak dbać o wzrok?http://okulistyka.mp.pl/zdroweoczy/151481,jak-dbac-o-wzrok Data dostępu: 13.03.2017