Soczewki kontaktowe są bardzo często używaną metodą korekcji wad wzroku. Niektóre osoby nie odczuwają żadnych dolegliwości w związku z ich noszeniem. Inne z kolei mają tak wrażliwe spojówki i rogówki, że przez cały czas noszenia soczewek mają wrażenie obecności „piasku pod powiekami”. Może to doprowadzić do podrażnienia struktur oka, a w konsekwencji zapalenia spojówek i uszkodzeń rogówki.

O soczewkach słów kilka…

Głównym wskazaniem do stosowania soczewek kontaktowych są względy medyczne pod postacią korekcji wad wzroku, takich jak krótkowzroczność czy bezsoczewkowość. Z drugiej strony, współcześnie coraz więcej osób decyduje się na ich stosowanie z powodów estetycznych, np. celem zmiany koloru tęczówki oka. Jeszcze innym rodzajem soczewek są soczewki terapeutyczne, które można nasączać lekiem i stanowią swoisty opatrunek rogówkowy. [1]

Technologia produkcji soczewek i materiały, z których są one wykonywane ulegają stałemu polepszeniu. Ma to na celu umożliwienie noszenia ich osobom nawet z bardzo wrażliwymi strukturami oka, jak i zadbanie o zminimalizowanie ryzyka powikłań. Wiąże się to też z koniecznością ulepszania składu płynów do konserwacji soczewek kontaktowych. [1]

Dlaczego soczewki kontaktowe podrażniają oko?

Mimo całego rozwoju technologicznego, soczewka kontaktowa to wciąż ciało obce, które umieszczamy na powierzchni rogówki. Niektóre osoby cechuje tak silny odruch rogówkowy, że bez odpowiedniego środka znieczulającego rogówkę, nie są w stanie ich założyć. Niestety długotrwałe stosowanie tego typu środków, wiąże się z ryzykiem wystąpienia poważnych skutków ubocznych. Dlatego postępowanie w postaci zastosowania środka znieczulającego, zalecane jest tylko w przypadku np. jednorazowej, ważnej uroczystości. [2]

Najpoważniejszym problemem związanym z noszeniem soczewek kontaktowych, a jednocześnie prowadzącym do podrażnień struktur oka jest przesuszanie jego powierzchni. Powoduje to zaczerwienie i pieczenie oczu, uczucie ciała obcego pod powiekami, a także dolegliwości bólowe. Przyczyną przesuszania powierzchni oka jest rzadsze mruganie osób stosujących soczewki kontaktowe, a ponadto tzw. skrócenie czasu trwania filmu łzowego. Jest on złożony z wydzieliny gruczołów łzowych, śluzu i tłuszczu z gruczołów łojowych położonych na brzegach rzęsowych powiek. Film łzowy odpowiada za odpowiednie nawilżenie powierzchni spojówki i rogówki. [2]

Dodatkowo obecność soczewek w oku sprzyja przyleganiu do ich powierzchni różnych drobnych ciał obcych, np. pyłków traw i drzew, które mogą podrażniać oczy. Dlatego też okres wiosenny jest tak trudny dla alergików, noszących na co dzień soczewki kontaktowe, ponieważ są wówczas bardziej narażeni na podrażnienia oka. [2]

Jak postępować w przypadku podrażnień oka?

Zasada jest prosta – w przypadku jakichkolwiek podrażnień oka, niezależnie od tego, czy są związane z używaniem soczewek kontaktowych czy też nie, należy zrezygnować z ich używania do czasu wyleczenia. Dalsze zakładanie soczewek nie dość, że jest niezwykle nieprzyjemne ze względu na silne dolegliwości bólowe i nieestetyczne przez zaczerwienienie spojówki oka, to może dodatkowo doprowadzić do bardzo poważnych powikłań. Na czas leczenia podrażnień, należy zakładać okulary, celem korekcji wady wzroku. [1]

Dodatkowo zaleca się stosowanie nawilżających kropli do oczu, niezawierających konserwantów lub zwykłej soli fizjologicznej, celem przemywania powierzchni oka. Jeśli zapalenie spojówek związane z noszeniem soczewek wystąpiło na tle alergicznym, włącza się także leki przeciwhistaminowe, zmniejszające świąd spojówek. [3]

Możliwe powikłania noszenia soczewek

Zapalenie spojówek pod postacią zaczerwienienia i bolesności oka to jedno z najłagodniejszych powikłań, związanych z noszeniem soczewek, choć też najczęstsze. Dużo poważniejsze są powikłania rogówkowe. Zwykle są to zmiany o charakterze przejściowym, takie jakobrzęk nabłonka rogówki, objawiający się zamgleniem widzenia czy mechaniczne podrażnienia nabłonka, powodujące ból i wielogodzinne pogorszenie ostrości wzroku. [1]

Najpoważniejszymi powikłaniami są choroby infekcyjne. Dochodzi do nich najczęściej, jako wtórne zakażenie obszarów uszkodzonych pierwotnie mechanicznie. Wśród przyczyn takich stanów wymienia się przede wszystkim: niewłaściwą higienę podczas zakładania i zdejmowania soczewek, przechowywanie ich w nieprzeznaczonych do tego środkach, przedłużony czas noszenia i stosowanie ich po okresie ważności. [1]

Szczególnie niebezpieczne jest także pływanie w soczewkach w różnych zbiornikach wodnych, od basenu po zbiorniki naturalne. Zwiększa to bowiem ryzyko zakażeń bardzo groźnymi patogenami, takimi jak bakteria Pseudomonas aeruginosa i pełzak Acanthamoeba. Są to bardzo poważne infekcje, które w skrajnych przypadkach mogą rozprzestrzeniać się na całą gałkę oczną. [1]

[1] Niżankowska M.H., Podstawy okulistyki, wyd. Volumed, Wrocław, 2000

[2] Wolkoff P. et al., Eye irritation and environmental factors in the office environment–hypotheses, causes and a physiological model., Scand J Work Environ Health. 2003 Dec;29(6):411-30

[3] http://okulistyka.mp.pl/chorobyoczu/chorobyspojowki/83224,zapalenie-spojowek-u-doroslych – data dostępu: 18.05.2017