Opadnięcie powieki, nazywane również ptozą, to zmniejszenie wysokości szpary powiekowej tak, że brzeg rzęsowy powieki górnej może przysłaniać źrenicę. Innymi słowy, skóra na powiece wygląda na rozciągniętą i opada tak bardzo, że przysłania część tęczówki. Jest to przypadłość, której nie da się zapobiegać, jest najczęściej wrodzona i zwykle występuje tylko na jednym oku. (1)
Z ptozą można się urodzić albo nabawić się jej z różnych powodów. Wrodzone opadanie powieki wiąże się najczęściej z nieprawidłowym rozwojem mięśnia dźwigacza powieki. Ptoza pojawia się również z powodu porażenia nerwu okoruchowego oraz zespołu Hornera. Obie te choroby mogą być wrodzone lub nabyte. Opadanie górnej powieki może być również objawem takich chorób, jak dystrofia mięśniowa, przewlekle postępująca oftalmoplegia, miastenia, dystrofia oczno-gardłowa oraz guz oczodołu.
Osoby, które nie urodziły się z problemem opadającej powieki, mogą się go nabawić z powodu nawykowego tarcia oczu, uszkodzenia mięśnia, rozcięgna lub unerwienia oka na skutek urazu oraz długotrwałego noszenia twardych soczewek kontaktowych. Górna powieka może opadać również, gdy obciąża ją guz, duży obrzęk pourazowy lub z powodu powikłań po operacji (chirurgia zaćmy, operacja powiek, występowanie blizn pooperacyjnych). Ten problem może pojawić się też po zabiegach z użyciem toksyny botulinowej (na przykład przy spłycaniu zmarszczek w okolicach oczu).
Podstawowym objawem tego schorzenia jest opadająca skóra nad powieką. O ptozie możemy mówić wtedy, gdy powieka przesłania co najmniej 2 mm tęczówki oka. Jest to przede wszystkim defekt estetyczny. Jedynie w zaawansowanych przypadkach, gdy źrenica przysłania dużą część oka, może dojść do niedowidzenia gałki ocznej. W takim wypadku opadająca powieka może przeszkadzać w codziennych czynnościach (na przykład czytaniu lub kierowaniu samochodem) i należy ją skorygować.
Oprócz oddziaływania na nasze zdrowie, ptoza wpływa również na to, jak się czujemy. Osoby cierpiące z powodu opadającej powieki mogą wzbudzać swoim wyglądem niezdrowe zainteresowanie wśród innych ludzi. Dotyczy to szczególnie dzieci i nastolatków, które z powodu ptozy często są narażone na ostracyzm, mają problemy w nauce i nie mogą odnaleźć się w grupie rówieśniczej. Wówczas leczenie nie jest tylko kwestią czysto zdrowotną, ale wpływa również pozytywnie na psychikę małego pacjenta.
Gdy zauważymy, że nasza powieka nienaturalnie opadła, to znak, że czas wybrać się jak najszybciej do okulisty. Nabyta ptoza może być objawem poważnej choroby, więc nie można zwlekać z wizytą. Jeśli problemy z powieką mamy już od dzieciństwa, to wystarczy nam umówienie się na wizytę w standardowym terminie. Diagnoza opadającej powieki zaczyna się od badania okulistycznego, a następnie zostaniemy pokierowani do kolejnych specjalistów (na przykład neurologa albo chirurga szczękowo-twarzowego), w zależności od tego, co jest przyczyną dolegliwości.
Opadającą powiekę leczy się chirurgicznie. Wybór metody zależy od czynności mięśnia dźwigacza powieki. Jeśli mięsień jest nadal czynny, chirurg zastosuje inną technikę niż w przypadku, gdy jego funkcje nie zostały zachowane. Mówimy wtedy, że mamy do czynienia z ptozą neurogenną. Całkowite wyleczenie ptozy jest możliwe. Doświadczony chirurg jest w stanie uzyskać pełną symetrię szpar powiekowych. Efekt operacji zależy również od stanu powiek pacjenta. Po operacji należy być pod stałą opieką okulistyczną i regularnie chodzić na badania kontrolne.