Rozwój mikrochirurgii wiąże się z coraz większą liczbą zabiegów wykonywanych na oczach. Po niektórych z nich w okresie pooperacyjnym należy szczególnie zadbać o stopień nawilżenia oka. Z drugiej strony, zespół suchego oka może być okresowym lub trwałym powikłaniem takich operacji. To właśnie wtedy pacjenci sięgają po preparaty zwane sztucznymi łzami. Pamiętajmy jednak, że dobór właściwego preparatu należy zawsze skonsultować ze specjalistą. [1][4]

Jakie zabiegi mikrochirurgiczne na oczach są najczęściej wykonywane?

Klasycznym przykładem zabiegu chirurgicznego na oku jest operacja zdjęcia zaćmy. Zaćma to choroba, której istotą jest zmętnienie soczewki oka. Najczęstszą jej przyczyną jest starzenie się organizmu, w związku z czym zabiegi wykonuje się z reguły u ludzi w podeszłym wieku. Zaćma może być też efektem urazów oczu, stanów zapalnych w ich obrębie czy nadużywania leków, takich jak glikokortykosteroidy. Wówczas zabiegi wykonuje się również u młodszych pacjentów. [6]

Innymi stosunkowo często wykonywanymi operacjami są tzw. przeciwjaskrowe zabiegi chirurgiczne. Istotą jaskry jest uszkodzenie nerwu wzrokowego następujące najczęściej na skutek podwyższenia ciśnienia wewnątrzgałkowego. Celem leczenia chirurgicznego jest wytworzenie sztucznych dróg odpływu cieczy wodnistej z oka lub zmniejszenie jej wydzielania. [7]

W dzisiejszych czasach na popularności zyskują także operacyjne, laserowe korekcje wad wzroku. Umożliwiają one pacjentom rezygnację z noszenia niewygodnych dla nich okularów czy soczewek kontaktowych. [3][4]

Co to są sztuczne łzy?

Sztuczne łzy to miejscowe preparaty stosowane do worka spojówkowego, w których skład wchodzą substancje silnie wiążące cząsteczki wody. Nie tylko stabilizują one film łzowy, ale także zapobiegają jego parowaniu z powierzchni oka. Klasycznym przykładem preparatu nawilżającego podawanego do worka spojówkowego jest sól fizjologiczna. Niestety jej poważną wadą jest bardzo krótki czas działania i konieczność aplikacji nawet co godzinę. Jednymi z najskuteczniejszych preparatów sztucznych łez są natomiast te zawierające kwas hialuronowy, który pozwala utrzymać odpowiednie nawilżenie oka nawet przez kilka godzin, co ogranicza liczbę koniecznych aplikacji. Organizm bardzo dobrze go toleruje, ponieważ jest on glikozaminoglikanem, który naturalnie występuje także w naszych tkankach, w tym w cieczy wodnistej gałki ocznej. [1][2][5]

Preparaty sztucznych łez różnią się nieco między sobą składem. Podczas rekonwalescencji pozabiegowej powinniśmy zwracać szczególną uwagę, aby nie zawierały one groźnych konserwantów. Najlepiej decyzję co do wyboru konkretnego preparatu skonsultować z okulistą. [1][2][5]

Sztuczne łzy jako element terapii pozabiegowej

Regularne stosowanie preparatów sztucznych łez jest często jednym z zaleceń pozabiegowych. Wiążę się to z tym, że odpowiednie nawilżenie oka wpływa na przyspieszenie gojenia się i regeneracji uszkodzonych w trakcie operacji struktur. Ponadto zmniejsza się ryzyko powikłań, takich jak perforacja czy owrzodzenia rogówki. Pamiętajmy, że gałka oczna po zabiegu może być obolała, a procesowi gojenia mogą towarzyszyć nieprzyjemne doznania, takie jak swędzenie czy pieczenie. Preparaty sztucznych łez pomagają łagodzić te symptomy. [3][4]

Zespół suchego oka – powikłanie pozabiegowe

Okresowy lub trwały zespół suchego oka jest niestety najczęstszym powikłaniem laserowych korekcji wzroku. Zabieg polega na nacięciu rogówki w kilku miejscach i modyfikację jej kształtu przez powstałe otwory. Niestety dochodzi wówczas również do przecięcia nerwów rogówkowych, co skutkuje zmniejszeniem ilości wydzielanych łez. U większości pacjentów zespół suchego oka jest problemem przejściowym, nasilonym obecnym po zabiegu stanem zapalnym. Niestety u około 20-40% z nich objawy utrzymują się przez ponad 6 miesięcy. Wówczas szczególnie istotny dla nich jest dobór takiego preparatu, który wymaga jak najrzadszych aplikacji. [3][4]

[1] Groβ D. et al., Comparison of 0.2% and 0.18% hyaluronate eye drops in patients with moderate to severe dry eye with keratitis or keratoconjunctivitis, Clin Ophthalmol. 2017; 11: 631–638

[2] Lin T. et al., Sodium hyaluronate eye drops treatment for superficial corneal abrasion caused by mechanical damage: a randomized clinical trial in the People’s Republic of China., Drug Des Devel Ther. 2015; 9: 687–694

[3] Levitt A.E. et al., Chronic dry eye symptoms after LASIK: parallels and lessons to be learned from other persistent post-operative pain disorders., Mol Pain. 2015 Apr 21;11:21

[4] Turu L. et al., Dry eye disease after LASIK., J Med Life. 2012 Feb 22;5(1):82-4

[5] Hialuronian sodu – Charakterystyka Produktu Leczniczego

[6] https://okulistyka.mp.pl/chorobyoczu/chorobysoczewki/73341,zacma – data dostępu: 28.04.2018

[7] https://okulistyka.mp.pl/chorobyoczu/jaskra/73325,jaskra – data dostępu: 28.04.2018